דער צעטומלטער געראנגל
אן אפגעפאטשטער שטייט שלומיאל ביים טיר. פארשעמט און פארווייטאגט. אנידערגעשלאגן און מוטלאז. ס'איז נישט דער ערשטער מאל עס פאסירט, אבער פארט יעדע מאל איז עס א פרישער קלאפ. "כ'בין טאקע וואס איך בין, אבער ניטאמאל קיין זכות קיום האב איך?" טראכט ער צו זיך מיט ביטערניש.
שלומיאל איז - ווי מ'זאגט - דער לא יוצלח פון שטאט. ווי ער לייגט נאר צו א האנט, ווערט א חורבן. וועט ער נעמען דיאמאנטן אין הענט, וועט עס ערד שטויבלעך ווערן. ער קען זיך מיט גארנישט אן עצה געבן. זיין טעלעפאון איז אנגעפילט מיט קאנטאקטן. גוטע חברים. יעדע חבר האט עפעס אנדערש מיט וואס ער קען אים - שלומיאל'ן - העלפן. ער פאר זיך איז אומבאהאלפן. פארהאן מענטשן וואס גלייכן זיך צו באנעמען צו אים ווי א קינד. ווייל דאס איז ער אייגענטליך. ער פארשטייט נישט צו גארנישט. לאגיק איז נישט זיין מחותן, ער האט קיין אהנונג וואס מ'טוט מיט דעם.
צו דעם אלעם איז שלומיאל שרעקליך סענסעטיוו. יעדע האלבע קרום, הרג'ט אים א גאנצער טאג. אז דער פון פארענט פון אים, גייט שנעלער פון אים, איז עס זיכער ווייל ער וויל אוועקלויפן פון אים. און אז ער גייט שטייטער, וויל ער זיכער אים שטערן פון גיין. גייט ער דעם זעלבן טעמפא, וויל ער אים סתם איגנארירן. אז איר ווילט האבן אמאל א מצוה, גייטס זאגטס א גוט ווארט פאר שלומיאל'ן. ער וועט עס אייך אייביג געדענקן. און נישט נאר א גוט ווארט. נאר יעדעס ביסל תשומת לב איז פאר אים ווערד א מאיאנטעק. ווילסט איינקויפן גן עדן? געב אים א גלילה.
און שלומיאל טראגט טאקע דעם פארווייטאגטן נעבעכדיגן צורה. זיינע אויגן אלץ אראפגעלאזט, זיינע באקן פאררויטלט. זיינע האר אלעמאל עטוואס צעשטרויבלט. און די גרויסע קנייטשן אויפן שטערן מאכן אויך בעטן אויף משיח. זיינע טריט זענען אזוי נאכשלעפיג, און זיינע אקסלען אראפגעלאזט. זיין שטימע איז אלץ אזוי איידל און שטיל, עס הערט זיך ארויס דער קנויל פונעם האלז, וואס ליגט שוין דארט ווייס איך ווי לאנג. בכלל געט ער דער רושם ווי אן אומאנטוויקלטער מענטש. זיינע מלבושים זענען אלעמאל אביסל נאכגעלאזט. און זיין גאנצער באנעמונג איז נישט צום טאקט.
שלומיאל ווייסט נישט וויאזוי צו גריסן. וועלכע ברכות צו ווינטשן. וויאזוי זיך צו אויספרעגן א צווייטן, און וויאזוי צו געבן עצות. ער ווייסט נישט וויאזוי מ'בעט הילף, און ער ווייסט קיינמאל נישט וואס מ'מעג יא טוען, און וואס נישט. ס'פעלט אים דער פיפטן שלחן ערוך.
פון די אנדערע זייט איז שלומיאל אזא הארציגע נשמה. נישט זעלטן איז אים צו טרעפן וויינען ביים דאווענען. כאטש די ווערטער וואס ער זאגט דאן, האבן גאנץ זיכער א קנאפער שייכות מיטן געוויין. זעט אויס אז דאס עצם דאווענען בארירט אים. שלומיאל האט אויך זייער ליב צו טאנצן. ביי יעדע חתונה ווי שלומיאל איז אנוועזנד, קען מען אים נישט פארפאסן. ער טאנצט אריין מיט אלע זיינע כוחות. עס קען זיך דאן דאכטן אז ער איז דער פרייליכסטער מענטש אויף דער וועלט. ער לאכט און טאנצט אן אויפהער. כאטש עמיצער וואס קוקט אביסל טיפער, וועט אלץ קענען טרעפן דעם אומעטיגן בליק ארומוואנדערן הויל אויף ציללאזע פונקטן.
איינע פון די מענטשן צו וועם שלומיאל איז זייער אנגעבינדן איז זיין ברודער שלום. שלום איז פונקט דער פארקערטער טיפ פון אים. שלום איז דער אריסטאקראטישער דזשענטעלמען. דער רואיגער סאלידער מענטש. דער מענטש מיט וועם יעדער וויל זיין גוט. שלום גייט קיינמאל נישט ארויס פון די גלייזן, און ער האט אלץ דער פראקטישער צוגאנג צו יעדער פראבלעם. מענטשן האבן ליב זיך צו שואל עצה זיין מיט אים.
שלום איז דער פערפעקטער מענטש. א ווארעמער צוגעלאזענער, און א קלוגער דורכגעטראכטער צוגלייך. כולו אומר כבוד. א געלונגענער טעטיגער מענטש. א מוצלח ממש. א גוטן קעפל, און א שיינער תלמיד חכם אויך. מענטשן וואונדערן זיך אפט, וויאזוי פון איין משפחה קען ארויסקומען אזעלכע צוויי פארקערטע טיפן.
באטראכט נאר שלום, ווי זיין חצוניות'דיגער מהות שפיגלט אזוי אפ זיין אינערליכע וועזן. קוק זיינע צוויי פונקלדיגע אויגן, זיינע אויפגעהויבענע אקסלען, און זיין רואיגער און זיכערער טראט. זיינע מלבושים זענען פערפעקט, און אזוי אויך זיין התנהגות. שלום ווייסט אלעמאל וואס צו זאגן, און וואס צו טוען. ער געט זיך מיט אלעם אן עצה.
נישט קיין וואונדער אז שלומיאל איז טאקע אזוי אנגעהאנגען אין שלום. ער לויפט אים נאך ווי ער קען נאר. ער זוכט זיין גוט ווארט, און זיין שוץ. שלום פון זיין זייט אבער, קען נישט סובל זיין דעם שלומיאל. יעדע מאל ער זעט נאר שלומיאל'ן ברענגט עס אים ממש אן איבל. ער פילט ווי ער וויל זיך אויפהייבן און אוועקלויפן טויזענט מייל אוועק. ער קען נישט סובל זיין דאס נעבעכדיגקייט. דאס שלימזל'עס. און דאס קינדישע אומבאהאלפענקייט. ער פרובירט וויפיל מעגליך זיך צו מתגבר זיין און אים יא אויפנעמען שיין, אבער זייער אפט פאלט ער אדורך.
און ווען ער פאלט אדורך, גייט עס מיטן גאנצן קנאק. ער קען גאנץ אפט ממש ארויס'זרק'נען שלומיאל פון דערהיים. ממש ארויסשיסן ווי א הינט. און נישט איינמאל מאכט זיך אז שלומיאל עקשנ'ט זיך, און האלט נישט ביים ארויסגיין, און דאן הייבט זיך שלום אויף, און פשוט ער גייט זיך ארויס פון זיין אייגענעם הויז, לאזנדיג דארט שלומיאל'ן אן אפגעפאטשער, זאגנדיג: "איך מיט דיר צוזאמען קענען נישט זיין!" "אדער איך אדער דיר". און שלומיאל זיפצעט אפ. צעקרעעכצט זיך און גייט ווייטער. אזוי איז דאס לעבן.
אבער אפשר ביזטו נישט גערעכט שלום טייערער?
גערעכט טאקע אז דו ווילסט זיך נישט אידענטיפיצירן מיט אזא נעבעכדיגער געשטאלט ווי שלומיאל, אבער פארט, מבשרך אל תתעלם, אפשר דאך האב אביסל מער מיטלייד מיט אים? ווי נישט ווי איז ער גארנישט שולדיג אויף זיין מצב. דער באשעפער האט אים אזוי באשאפן. קומט אים דען אזא אכזריות'דיגער באנעמונג? אזא הארצלאזיגקייט? קומט אים דען אזוי צו אוועקשטויסן? ער איז דאך דיין ברודער! פארוואס זאלסטו אים נישט ארויסווייזן אביסל רחמנות? פארוואס ביזטו אזוי הארט צו אים? ווייסט ווי שטארק ער קוקט ארויס אויף אביסל מיטגעפיל?
ליגט נישט קיין לאגיק אין מיינע ווערטער?
און איך וועל זיך וואגן צו פרעגן נאכמער, און ביטע שריי מיך נישט אן. אפשר, אפשר, אפשר, קענסטו אים ארויסווייזן אביסל ליבשאפט? ער איז דאך פארט דיין בלוט און פלייש. א ברודער! קומט אים נישט דו זאלסט אים אפגעבן אביסל מער כבוד? לאז אים עקזיסטירן. נעם אים אויף שיין. ווער זאגט ענק קענען נישט לעבן צוזאמען? געב אים אביסל הארץ! דו ביזט דאך א גוטהארציגער, פארוואס קען דיין אייגענע ברודער נישט טרעפן אביסל ליבע אין דיר? אפשר דאך?
אלזא, קום נאר מיין טייערע שלומיאל אין מיר אליין אהער. דו ביזט מיר אסאך נענטער ווי א ברודער! דו ביזט א חלק פון מיר אליין. דא אין מיין הארץ. איך האב דיר א נאמען געגעבן שלומיאל, ווייל איך פיל אז דער נאמען פאסט דיר. דו מיין זיסער קינדישער געפיל אין מיר. דו נעבעכדיגער געפיל מיינס. קום דא אריין אין דיינונג רום. פיל דיר באקוועם.
און ביטע שיין, שלום אין מיר, דו פילסט טאקע אזוי געלונגען און ערוואקסן. פריער האסטו נישט געוואלט אנקוקן מיך שלומיאל'ן. אבער כ'מיין אז יעצט טראכסטו שוין אנדערש. צוזאמען מיר קענען יא לעבן. איך מיין אז דו האסט אביסל מיטלייד מיט מיר. און איך מיין אז דו האסט מיר אפילו אביסל ליב. אפשר אפילו גאנץ שטארק ליב. ווייל למעשה זענען מיר איין גרויסע משפחה. אן אינערליכע משפחה.
לחיים טובים ול"שלום"!
שלומיאל איז - ווי מ'זאגט - דער לא יוצלח פון שטאט. ווי ער לייגט נאר צו א האנט, ווערט א חורבן. וועט ער נעמען דיאמאנטן אין הענט, וועט עס ערד שטויבלעך ווערן. ער קען זיך מיט גארנישט אן עצה געבן. זיין טעלעפאון איז אנגעפילט מיט קאנטאקטן. גוטע חברים. יעדע חבר האט עפעס אנדערש מיט וואס ער קען אים - שלומיאל'ן - העלפן. ער פאר זיך איז אומבאהאלפן. פארהאן מענטשן וואס גלייכן זיך צו באנעמען צו אים ווי א קינד. ווייל דאס איז ער אייגענטליך. ער פארשטייט נישט צו גארנישט. לאגיק איז נישט זיין מחותן, ער האט קיין אהנונג וואס מ'טוט מיט דעם.
צו דעם אלעם איז שלומיאל שרעקליך סענסעטיוו. יעדע האלבע קרום, הרג'ט אים א גאנצער טאג. אז דער פון פארענט פון אים, גייט שנעלער פון אים, איז עס זיכער ווייל ער וויל אוועקלויפן פון אים. און אז ער גייט שטייטער, וויל ער זיכער אים שטערן פון גיין. גייט ער דעם זעלבן טעמפא, וויל ער אים סתם איגנארירן. אז איר ווילט האבן אמאל א מצוה, גייטס זאגטס א גוט ווארט פאר שלומיאל'ן. ער וועט עס אייך אייביג געדענקן. און נישט נאר א גוט ווארט. נאר יעדעס ביסל תשומת לב איז פאר אים ווערד א מאיאנטעק. ווילסט איינקויפן גן עדן? געב אים א גלילה.
און שלומיאל טראגט טאקע דעם פארווייטאגטן נעבעכדיגן צורה. זיינע אויגן אלץ אראפגעלאזט, זיינע באקן פאררויטלט. זיינע האר אלעמאל עטוואס צעשטרויבלט. און די גרויסע קנייטשן אויפן שטערן מאכן אויך בעטן אויף משיח. זיינע טריט זענען אזוי נאכשלעפיג, און זיינע אקסלען אראפגעלאזט. זיין שטימע איז אלץ אזוי איידל און שטיל, עס הערט זיך ארויס דער קנויל פונעם האלז, וואס ליגט שוין דארט ווייס איך ווי לאנג. בכלל געט ער דער רושם ווי אן אומאנטוויקלטער מענטש. זיינע מלבושים זענען אלעמאל אביסל נאכגעלאזט. און זיין גאנצער באנעמונג איז נישט צום טאקט.
שלומיאל ווייסט נישט וויאזוי צו גריסן. וועלכע ברכות צו ווינטשן. וויאזוי זיך צו אויספרעגן א צווייטן, און וויאזוי צו געבן עצות. ער ווייסט נישט וויאזוי מ'בעט הילף, און ער ווייסט קיינמאל נישט וואס מ'מעג יא טוען, און וואס נישט. ס'פעלט אים דער פיפטן שלחן ערוך.
פון די אנדערע זייט איז שלומיאל אזא הארציגע נשמה. נישט זעלטן איז אים צו טרעפן וויינען ביים דאווענען. כאטש די ווערטער וואס ער זאגט דאן, האבן גאנץ זיכער א קנאפער שייכות מיטן געוויין. זעט אויס אז דאס עצם דאווענען בארירט אים. שלומיאל האט אויך זייער ליב צו טאנצן. ביי יעדע חתונה ווי שלומיאל איז אנוועזנד, קען מען אים נישט פארפאסן. ער טאנצט אריין מיט אלע זיינע כוחות. עס קען זיך דאן דאכטן אז ער איז דער פרייליכסטער מענטש אויף דער וועלט. ער לאכט און טאנצט אן אויפהער. כאטש עמיצער וואס קוקט אביסל טיפער, וועט אלץ קענען טרעפן דעם אומעטיגן בליק ארומוואנדערן הויל אויף ציללאזע פונקטן.
איינע פון די מענטשן צו וועם שלומיאל איז זייער אנגעבינדן איז זיין ברודער שלום. שלום איז פונקט דער פארקערטער טיפ פון אים. שלום איז דער אריסטאקראטישער דזשענטעלמען. דער רואיגער סאלידער מענטש. דער מענטש מיט וועם יעדער וויל זיין גוט. שלום גייט קיינמאל נישט ארויס פון די גלייזן, און ער האט אלץ דער פראקטישער צוגאנג צו יעדער פראבלעם. מענטשן האבן ליב זיך צו שואל עצה זיין מיט אים.
שלום איז דער פערפעקטער מענטש. א ווארעמער צוגעלאזענער, און א קלוגער דורכגעטראכטער צוגלייך. כולו אומר כבוד. א געלונגענער טעטיגער מענטש. א מוצלח ממש. א גוטן קעפל, און א שיינער תלמיד חכם אויך. מענטשן וואונדערן זיך אפט, וויאזוי פון איין משפחה קען ארויסקומען אזעלכע צוויי פארקערטע טיפן.
באטראכט נאר שלום, ווי זיין חצוניות'דיגער מהות שפיגלט אזוי אפ זיין אינערליכע וועזן. קוק זיינע צוויי פונקלדיגע אויגן, זיינע אויפגעהויבענע אקסלען, און זיין רואיגער און זיכערער טראט. זיינע מלבושים זענען פערפעקט, און אזוי אויך זיין התנהגות. שלום ווייסט אלעמאל וואס צו זאגן, און וואס צו טוען. ער געט זיך מיט אלעם אן עצה.
נישט קיין וואונדער אז שלומיאל איז טאקע אזוי אנגעהאנגען אין שלום. ער לויפט אים נאך ווי ער קען נאר. ער זוכט זיין גוט ווארט, און זיין שוץ. שלום פון זיין זייט אבער, קען נישט סובל זיין דעם שלומיאל. יעדע מאל ער זעט נאר שלומיאל'ן ברענגט עס אים ממש אן איבל. ער פילט ווי ער וויל זיך אויפהייבן און אוועקלויפן טויזענט מייל אוועק. ער קען נישט סובל זיין דאס נעבעכדיגקייט. דאס שלימזל'עס. און דאס קינדישע אומבאהאלפענקייט. ער פרובירט וויפיל מעגליך זיך צו מתגבר זיין און אים יא אויפנעמען שיין, אבער זייער אפט פאלט ער אדורך.
און ווען ער פאלט אדורך, גייט עס מיטן גאנצן קנאק. ער קען גאנץ אפט ממש ארויס'זרק'נען שלומיאל פון דערהיים. ממש ארויסשיסן ווי א הינט. און נישט איינמאל מאכט זיך אז שלומיאל עקשנ'ט זיך, און האלט נישט ביים ארויסגיין, און דאן הייבט זיך שלום אויף, און פשוט ער גייט זיך ארויס פון זיין אייגענעם הויז, לאזנדיג דארט שלומיאל'ן אן אפגעפאטשער, זאגנדיג: "איך מיט דיר צוזאמען קענען נישט זיין!" "אדער איך אדער דיר". און שלומיאל זיפצעט אפ. צעקרעעכצט זיך און גייט ווייטער. אזוי איז דאס לעבן.
אבער אפשר ביזטו נישט גערעכט שלום טייערער?
גערעכט טאקע אז דו ווילסט זיך נישט אידענטיפיצירן מיט אזא נעבעכדיגער געשטאלט ווי שלומיאל, אבער פארט, מבשרך אל תתעלם, אפשר דאך האב אביסל מער מיטלייד מיט אים? ווי נישט ווי איז ער גארנישט שולדיג אויף זיין מצב. דער באשעפער האט אים אזוי באשאפן. קומט אים דען אזא אכזריות'דיגער באנעמונג? אזא הארצלאזיגקייט? קומט אים דען אזוי צו אוועקשטויסן? ער איז דאך דיין ברודער! פארוואס זאלסטו אים נישט ארויסווייזן אביסל רחמנות? פארוואס ביזטו אזוי הארט צו אים? ווייסט ווי שטארק ער קוקט ארויס אויף אביסל מיטגעפיל?
ליגט נישט קיין לאגיק אין מיינע ווערטער?
און איך וועל זיך וואגן צו פרעגן נאכמער, און ביטע שריי מיך נישט אן. אפשר, אפשר, אפשר, קענסטו אים ארויסווייזן אביסל ליבשאפט? ער איז דאך פארט דיין בלוט און פלייש. א ברודער! קומט אים נישט דו זאלסט אים אפגעבן אביסל מער כבוד? לאז אים עקזיסטירן. נעם אים אויף שיין. ווער זאגט ענק קענען נישט לעבן צוזאמען? געב אים אביסל הארץ! דו ביזט דאך א גוטהארציגער, פארוואס קען דיין אייגענע ברודער נישט טרעפן אביסל ליבע אין דיר? אפשר דאך?
אלזא, קום נאר מיין טייערע שלומיאל אין מיר אליין אהער. דו ביזט מיר אסאך נענטער ווי א ברודער! דו ביזט א חלק פון מיר אליין. דא אין מיין הארץ. איך האב דיר א נאמען געגעבן שלומיאל, ווייל איך פיל אז דער נאמען פאסט דיר. דו מיין זיסער קינדישער געפיל אין מיר. דו נעבעכדיגער געפיל מיינס. קום דא אריין אין דיינונג רום. פיל דיר באקוועם.
און ביטע שיין, שלום אין מיר, דו פילסט טאקע אזוי געלונגען און ערוואקסן. פריער האסטו נישט געוואלט אנקוקן מיך שלומיאל'ן. אבער כ'מיין אז יעצט טראכסטו שוין אנדערש. צוזאמען מיר קענען יא לעבן. איך מיין אז דו האסט אביסל מיטלייד מיט מיר. און איך מיין אז דו האסט מיר אפילו אביסל ליב. אפשר אפילו גאנץ שטארק ליב. ווייל למעשה זענען מיר איין גרויסע משפחה. אן אינערליכע משפחה.
לחיים טובים ול"שלום"!
