עקסקלוסיוו: ערשטמאליגע אייוועלט אינטערוויא מיט ר' שמואלי אונגאר!
- SUI.jpg (211.49 KiB) געזען 6958 מאל
שמואלי אונגאר!!!!!!!!
ושמואל בקוראי שמו.. יא דער שמואלי וואס א מינוט געפינט ער זיך אן סטעידזש און א מינוט בעקסטעידזש..
יא יא.. דער נאמען קלינגט ביי יעדן אין די אויערן, עס טוט ערוועקן גוטע מעמאריס. אסאך פון אונז געדענקען די פארגאפקייט אויף אונזערע פנימ'ער ווען מ'האמיר די ערשטע מאל געהערט שמואלי'ן זינגען. דער יונגערמאן זינגט ווי א קינג.. האט יעדער געלארעמעט. און יא, ס'האצעך אנגעהויבן בזעיר אנפין אבער גאר גאר שנעל האט ער זיך ארויפגעכאפט אויפן טראן און זיך דערזעהן אלץ איינע פון די היינטיגע כוכבים בעולם הנגינה סיי אין ארה"ב און סיי און ארץ ישראל. אט דער שמואלי שטייט נאך עד היום און איז מהנה הונדערטער און טויזענטער יודן איבער די וועלט. און אלעס מיט זיין אריגינאלן כעריזמע און נאטורליכן געשמאק.
מערכת 'היכל הנגינה' שע"י אייוועלט האט דעם כבוד פאר אייך פארצושטעלן א מייסטערהאפטיגן שמועס וואס איז אפגעראכטן געווארן אין די פארגאנגענע וואכן מיט שמואלי ווי האט נישט געשוינט קיין צייט און קיין ווערטער מיטצוטיילן פילע גאר אינטערעסאנטע געשעהנישן און פאקטן איבער ווער דאס איז 'שמואלי אונגאר'. דער אינטערוויו אהערצושטעלן איז געווען ווייט פון א לייכטע ארבעט, אזוי ווי איר זעהט איז דאס א לענגערע אינטערוויו מיט אסאך אינפארמאציע און ס'האבן דא אריינגעארבעט א שיינע פאר יודן מיט איבערמידליכע כוחות כדי אייך צו ברענגען א פארטיגן פראדוקט פון וואס איר וועט בעז"ה שטארק הנאה האבן.
מערכת 'היכל הנגינה' שע"י אייוועלט האט דעם כבוד פאר אייך פארצושטעלן א מייסטערהאפטיגן שמועס וואס איז אפגעראכטן געווארן אין די פארגאנגענע וואכן מיט שמואלי ווי האט נישט געשוינט קיין צייט און קיין ווערטער מיטצוטיילן פילע גאר אינטערעסאנטע געשעהנישן און פאקטן איבער ווער דאס איז 'שמואלי אונגאר'. דער אינטערוויו אהערצושטעלן איז געווען ווייט פון א לייכטע ארבעט, אזוי ווי איר זעהט איז דאס א לענגערע אינטערוויו מיט אסאך אינפארמאציע און ס'האבן דא אריינגעארבעט א שיינע פאר יודן מיט איבערמידליכע כוחות כדי אייך צו ברענגען א פארטיגן פראדוקט פון וואס איר וועט בעז"ה שטארק הנאה האבן.
=================================================
[align=center]די פאלגענדע ניקים האבן אנטייל גענומען אינעם פראיעקט און האבן נישט געשוינט קיין שווייס, און מ'רעדט דא פון וואכן ארבעט.. איז קומצעך זיי א הערצליכן יישר כח פארן עוסק זיין בצרכי ציבור שלא על מנת לקבל פרס.
בראש וראשון ידידינו החשוב, שמ״ו נאה לו
@שלומי שפילמאן
ואתו עמו
@נאר מיט שמחה (נמ"ש מיט א נו"ן)
@מתמיד (Masmid)
@ציגאנער
@קנאפער ידען
@שטייפע טרויבן
@א שרייבערל
@כינור
@איינס
ותשוח"ח להם, דער זכות זאל זיי ביישטיין.
און אצינד לאמיר צוגיין צום אינטערוויו
Everyone, fasten your seat belts[/align]
•••
אייוועלט: א גוט יאר שמואלי, וואס פארציילסטו עפעס גוטס?
שמואלי אונגאר: הודו לה' כי טוב כי לעולם חסדו!
דער אייבערשטער איז אזוי גוט צו אונז יעדן טאג… נישט אייביג קען מען זען די גוטסקייט, אסאך מאל דארף מען ארבעטן שווערער ווי אנדערע טעג. אבער ס'איז גוט, ס'איז פיין, ס'שיינט און ס'לייכט…
•••
אייוועלט: וויאזוי גייט עס מיט די חתונות, דער עולם האלט ביים טאנצן?
שמואלי: חתונות איז וואונדערבאר!
איך זאג אייביג פאר מענטשן, אז כ'פיל מורא'דיג ספעשל אז איך קען טון א געוויסע זאך פאר פרנסה וואו מ'זעט מענטשן אין זייערע בעסטע מאמענטן... מ'איז פרייליך און אויפגעלייגט, מ'איז אנגעטון שיין, מ'איז עקסייטעד צו זיין ביי די חתונה, און מ'פארברענגט שיין ביי די חתונה… ספעציעל די קינדער, זיי ווארטן שוין א האלבע יאר פאר די חתונה, מ'קויפט ספעציעל נייע שיינע קליידער פאר די חתונה, און די טאג פון די חתונה קומט מען שוין אהיים גאר פרי פון חדר ווייל מ'דארף זיך אראפלייגן…
צו מ'טאנצט? ווענדט זיך ווי א משפחה. ס'זענען דא וואס טאנצן לעבעדיג, און ס'זענען דא וואס האבן ליב צו קוקן אויף די מוזיק… ס'איז דא אלע מינע מענטשן, ברוך השם פאר דעם…
•••
אייוועלט: אקעי, לאמיר אנהייבן די שמועס; עס איז אונז א כבוד אייך צו האבן דא אויף אייוועלט.
פארציילט אונז פון אונטער די קוליסן, ווער איז דאס שמואלי אונגאר?
שמואלי: פון אינטער די קוליסן איז עס 'שמואל דוד אונגאר'...
שמואל דוד אונגאר איז אויפגעוואקסן אין קרית יואל, און דארט האט מען אים פארציילט אז ער קען זינגען... ר' חיים הערש מענדלאוויטש הי"ו (געווען דער הויפט מדריך אין ת"ת אין קרית יואל) האט מיר אינטראדוסט אז איך בין א זינגער. און יעצט - אויף מיין לעצטע אלבום - האב איך געזאגט ביי די הדסים "ברענג אריין די הדסים, חיים הערש". חיים הערש מענדלאוויטש איז איינער פון די דריי, ס'איז אזא בלורי וויזשען צווישן חיים הערש כ"ץ הי"ו, חיים הערש סעגעדין הי"ו, און חיים הערש מענדלאוויטש הי"ו...
סאו בין איך אויפגעוואקסן אין קרית יואל. ס'איז געווען זייער א אינטערסאנטע צייט ווען איך בין אויפגעוואקסן, מיין טאטע איז א באבוב'ער, ער איז געקומען פון בארא פארק מיט א הויכע ביבער הוט, מיין מאמע איז פון אויסטראליע, זי האט געלערנט אין חב"ד, מ'האט גערעדט ענגליש אינדערהיים און אידיש אין חדר, און אזוי איז אריבערגעגאנגען אלע יארן... ס'איז געווען זייער שיין, ס'איז געווען דיפרענט…
•••
אייוועלט: ווען האט איר אנטדעקט אייער מוזיקאלישע טאלאנט?
שמואלי: איך האב קיינמאל נישט געוואוסט אז איך קען זינגען, ווייל קיינער פארציילט נישט... מ'זינגט זיך אונטער, מ'קלאפט אויפן טיש, און מ'דראמט עוד ישמע…
סאו ס'איז געווען אין קעמפ, מסתמא תשס"ב אדער אפילו תשס"א, האט מיר ר' חיים הערש מענדלאוויטש געשטעלט זינגען "וואאאס וועט זיין ווען משיח וועט קומעעעעען?..." און דער עולם האט געענטפערט "ווען משיח וועט קומעעען - לאמיך הערן - וועלן מיר מאכן א ??? - זייער פיין....", און נאך דעי ניגון - - איין רגע, איך מיין אז ביי חברת תהלים האב איך שוין פארגעזינגען "שיר המעלות..."
ווען ר' אברהם מאיר מארקאוויטש האט נישט געקענט קומען בין איך געווען זיין סאבסעטוט און איך האב פארגעזינגען די תהלים. דאס איז לכאורה געווען פארדעם, אבער איך האב נאכנישט געוואוסט אז איך קען 'זינגען'. איך האב געוואוסט אז איך האב א הויכע קול און איך קען גוט ליינען די פסוקים... איך האב געזינגען.
און נאך קעמפ יענע יאר האט מיר ר' חיים הערש מענדלאוויטש געזאגט אז איך זאל אריינגיין אין די קווייער ימים נוראים פון סאטמאר מהר"א, מ'האט געזינגען אין קצבה מיט מכלכל חיים, נאכדעם האב איך געזינגען חנוכה אין די קווייער ביי קרית יואל'ער רב און באקומען א מחצית השקל. (כ'מיין אז איך האב עס פארקויפט נאכדעם פאר א דאלער... איך האב געדארפט האבן דאס געלט…..)
•••
אייוועלט: דיין הערליכע שטימע האסטו גע'ירשנ'ט פון ערגעץ?
שמואלי: ש'כח פאר די קאמפלימענט!
די באשעפער שיקט די אלע גוטע זאכן. ס'איז בלעדי. מ'דארף מתפלל זיין, מ'דארף האבן סייעתא דשמיא און נשיאות חן.
די שטימע האב איך אבער גע'ירש'נט - דער באשעפער מאכט עס אויסקוקן ווי דרך הטבע - פון מיין מאמע. מיין מאמע פלעגט זייער שיין זינגען אלס מיידל, אין סקול האט זי באקומען די סאלאוס, און די שטומע נעם איך פון איר, נישט פון מיין טאטן.
•••
אייוועלט: ווען איז געווען די ערשטע מאל וואס איר האט געזינגען 'אויפן סטעידזש'?
שמואלי: פרעגסט א גוטע קשיא...
טעקניקלי, אין חדר האב איך שוין געזינגען אויפן סטעידזש... איך האב געזינגען ווען די ירושלימ'ער רב איז געקומען, און איך האב געזינגען ווען מ'האט זיך פארהערט הונדערט בלאט. ס'געווען אסאך מענטשן, טאקע נישט מיט לייטס און מוזיק, אבער ס'געווען א סטעידזש אין פראנט פון מענטשן...
סאו אויב רעדסטו פון חתונות - ווען איך האב די ערשטע מאל געזינגען אויף א גרויסע סטעידזש? כ'ווייס נישט... מסתם אין תשע"ג אדער ע"ד.
ווער ס'געדענקט די 'רבון' קליפ? יענץ איז אויך געווען א סטעידזש, א קליינע סטעידזש...
באט איך קען נישט געדענקען פונקטליך. בערך אין תשע"ד, און די ערשטע מאל וואס איך האב געזינגען אין חדר איז געווען פראבעבלי אין תשס"ד. די ערשטע מאל איז שוין געווען אין ס"א, אבער אין כיתה ט' איז געווען די סיום פון הונדערט בלאט - -
(ניגון רחם בחסדך)
מסוד חכמים ונבונים,
ומלמד דעת מבינים,
אפתחה פי בשיר ורננים,
- איך האב פארגעסן די פערטע ליין פונקטליך...
ברשות מורינו די רב שליט"א,
ווען מיר זיצן דא די גאנצע כיתה,
טוען מיר אלע זיין דא מקבל פנים,
מיט א ברכה לאורך ימים ושנים.
נקבלה פניכם בתודה,
יעדער איינער איז אודאי מודה,
עלינו לשבח לאדון הכל,
מיר זענען זוכה צו מצות הכל,
- דעטס איט. ביז דא געדענק איך.
אווער...
•••
אייוועלט: וועלכע אלבומס פלעגסטו אויסהערן אלץ קינד, און אלץ בחור?
שמואלי: אלס קינד האב איך אויסגעהערט וואס מיין מאמע האט אהיימגעברענגט. מיין מאמע האט אהיימגעברענגט מיאמי בויס קווייער, זי האט אהיימגעברענגט טעקנאו, 'די חברה' פון אלי גערטסנער, מב"ד, אברהם פריעד, ליפא שמעלצער.
איך האב זייער קאננעקטעד צו ליפא, ער רעדט אידיש, ליפא האט גערעדט מיין שפראך... ליפא איז לכאורה מיין שטערקסטע אינפלוענס. איך האב זיך אייביג מחי' געווען מיט זיין מוזיק, זיינע ניגונים, זיינע אלבומס, און אלס בחור האב איך עס סאך אויסגעהערט.
אלס בחור האב איך געהערט ליפא, אברעימל, שוועקי, איך האב אויסגעהערט אהרלע סאמעט מיט מאיר אדלער, חתונות, און דעטס בעיסיקלי איט.
מיין מאמע האט געקויפט גרשון ורובה, קענסט גרשון ורובה? "קל ברוווך, גדול דעה, הכין ופעעעל, זהרי חמה..." קענסט דעי ניגון?...
"איים סאו סיק אוו רחם"... ווער האט יענץ געמאכט? רעכניץ? כ'ווייס?...
דאס האט מען אויסגעהערט אינדערהיים...
•••
אייוועלט: ביסטו אלץ בחור געווען איינעם'ס פען? אויב יא, וועמען'ס?
שמואלי: יא, לכאורה, מיכאל שניצלער און ליפא שמעלצער…
•••
אייוועלט: ווער איז געווען דיין ראול מאדעל, ווער זענען דיינע רבי'ס אין נגינה?
שמואלי: דאס איז אויך עפעס וואס איך ווייס נישט וואס צו זאגן... מיין ראול מאדעל... אייראונאָו. אברעימל? כ'בין זייער אינספייערד געווען פון די זינגערס, באט מיין רבי אין מוזיק? כאניש קיין רבי עכט...
מרדכי! מרדכי זינגט גוט. איך הער אים אויס און איך ווער משוגע פאר אים. סאו ס'איז בעיסיקלי מרדכי און ליפא. דיס איז וואט איי העוו טו סעי.
איך האב קיינמאל נישט געטראכט ווען איך האב געזינגען וועמען איך גיי כאילו נאכמאכן, ווער ס'איז מיין רבי און ווער ס'איז מיין ראול מאדעל... איך האב געזינגען... מ'האצעך געשטעלט זינגען ווארימע ניגונים, הייליגע ניגונים, און דעטס בעיסיקלי איט…
•••
אייוועלט: איז דא איינער וואס האט דיר שטארק געשטופט צו זינגען, אדער עפעס א גוטע פידבעק אז דו ביסט אויפן ריכטיגן וועג?
שמואלי: איז אזוי מיין זיידע - מיין טאטע'ס טאטע - האט זייער שטארק געוואלט אז איך זאל זינגען, ער האט געגלייבט אין מיר און ער האט אין מיר אינוועסטירט. ער האט מיר באצאלט פאר א מייק, ער האט מיר באצאלט פאר ביזנעס קארדס, די ערשטע ביזנעס קארד איז געשטאנען מיין פאון נומבער און מיין זיידע'ס פאון נומבער… ווייל ער האט געזאגט, וואס איז, אויב דו הייבסט נישט אויף קען מען מיר רופן… ער האט מיר באצאלט פאר וואויס לעסאנס, און אלס בחור האב איך נאכנישט געדרייווט - פלעגט ער מיר נעמען צו דזשאבס, כ'ווייס נישט צו וויפיל דזשאבס ער האט מיר למעשה גענומען, כ'מיין אז ווייניגער ווי פינף… די דיעל איז געווען אז עני אינקאם איז 50\50, סאו ער האט מיר דעפענעטלי געשטופט צו זינגען…
גוטע פידבעק? ס'איז א גוטע קשיא, פאר יעדעם איינעם איז שווער. ווען איך האב אנגעהויבן, איי געס איך האב געגלייבט אין מיר ווייל כ'האב דאך עס געטון... פארוואס האב איך עס געטון? ווייל כ'האב עס ליב געהאט. כ'האב עס ענדזשויט. איי וואסענט סאו גוד עט איט, באט איי ענדזשויד איט. און בעיקר די מענטשן האבן עס ענדזשויט…
און כ'בין נישט געקומען אויף אזא מין וועג אז כ'גיי דא פראוון איינעם, אדער אז איך גיי דא ברענגען עפעס א חידוש, כ'האב מיר פשוט ארויסגעשטעלט זינגען... און כ'פיגער עס נאך יעצט אויס… פארשטייסט?
סאו איך האב באקומען אייביג פידבעק אבער ס'האט מיר נישט קיין סאך געהאלפן, איך האב געוויסט אייביג ביי מיר וואס איז נישט גוט און וואס איך דארף פיקסן, איך האב געהאט מזל, איך האב געהאט סייעתא דשמיא אז כ'בין אנגעקומען צו דוד קויפמאן און אזוי בין איך אנגעקומען צו נפתלי משה שניצלער, און אזוי האבן זיך זאכן געגעבן א שאקל.
דאס קען איך זאגן, פארשטייסט…
•••
אייוועלט: אלס א געוועזענע כאאר מיטגליד, פילסטו אז ס'האט דיר עפעס צוגעגעבן צו דיין קאריערע? און וואלסטו געראטן פאר א פרישער אין די ליין צו פראבירן ערשט אין קווייער?
שמואלי: זייער א גוטע קשיא. אלץ א געוועזענער קווייער מיטגליד האט מיך עס דעפינטלי צוגעגעבן.
צו כ'וואלט געראטן פאר א צווייטן? וואס האב איך צו ראטן... יעדער האט זיך זיין דזשערני און זיין וועג וואס ער דארף אריבערגיין, נישט יעדעם איינעמ'ס איז די זעלבע. יעצט, מיר האט דער באשעפער געפירט אין די דירעקשן, אז איך בין אנגעקומען צו יואלי פאלאטשעק אין די זמירות קווייער, און פון דארט בין איך געגאנגען צו די שירה קווייער, וואס די שירה קווייער האט טאקע מיט מיר געמאכט, איז אז איך בין ארומגעפארן אסאך ארום די וועלט, כ'בין געפארן קיין טאראנטא, כ'בין געפארן קיין שיקאגא, כ'בין געפארן קיין לאס אנדזשעלעס, און... - אפשר קיין לאנדאן אויכעט - און איך בין אוועקגעגאנגען פון די ויואל משה חתונות, אימפעריאל, קאנטינענטאל, עטרת גאלדא, עטרת חיה... כ'בין אוועקגעגאנגען פון די מינע פלעצער און כ'בין געגאנגען צו אנדערע מינע פענסי חתונות, איך האב געזעהן אנדערע מינע מענטשן, אנדערע וועניו'ס, אנדערע מינע בענדס, און דעס האט מיר דעפינענטלי געהאלפן אז ווען איך האב אנגעהויבן אליין צו גיין, ווען כ'האב באקומען אזעלעכע חתונות, האב איך שוין געוואוסט וואס צו עספעקטן, און וואס צו ערווארטן, און געוואוסט וועלעכע ניגונים זיי האבן ליב, - אורך ימים מיט השיבנו... ניגונים וואס זענען באקאנט, וועלטס ניגונים… כאפסט?
ביז דעמאלטס פלעג איך זינגען ביי ממש חסידישע חתונות, כ'האב געזינגען בעיקר אין ראוז-קעסטל, אין בית רחל פאראדייס אין קרית יואל, כ'האב געקענט זינגען אין מאנסי אין ווילחאוויטץ, עטרת חיה שרה, אין וויליאמסבורג האב איך געקענט זינגען אין קאנטינענטאל, ויואל משה, אימפעריאל, בארא פארק אין גאלדא און עטרת חיה, אפשר אפילו תורה ויראה... און אלעס איז געווען חסידישע חתונות. די ערשטע טאנץ איז געווען אשרי העם שככה לו מיט יודו לה' חסדו, הכול יודוך, ותמיד נספר… חסידישע זאכן, גוטע זאכן, ניגונים אן קיין ווערטער וואס איך קען דיר נישט אראפשרייבן... באט דארט זינגען מען מער 'כל זמן שאני רואה חתן וכלה', מ'זינגט 'שהחיינו', מ'זינגט 'ענבי הגפן', מ'זינגט 'הנה מה טוב', ס'איז א אנדערע מין vibe דארטן, פארשטייסט?
דאס האב איך זיך אויסגעלערט פון די שירה קווייער ווען כ'בין ארומגעפארן עטליסט צוויי יאר מיט זיי, וואס כ'בין אסאך ארומגעפארן, האביך זיך דאס געלערנט…
•••
אייוועלט: וואס איז געווען די גרעסטע פלאץ וואס דו האסט געזינגען, דהיינו די מערסטע צאל מענטשן?
שמואלי: איז געווען אין ארץ ישראל א קאנצערט, כ'מיין ס'האט געהייסן 'מאי חנוכה', און דארטן האב איך געזינגען. דארטן איז געווען 10,000 מענטשן האבן זיך צוזאמגענומען, און ס'האט געזינגען דארטן מרדכי, ישי ריבו, און יודל, מיט המנגנים בענד. חנוכה תשע''ז.
•••
אייוועלט: פאר וועלעכע אדמורי"ם ורבנים האסטו שוין געזינגען? און צו האסטו באקומען אמאל עפעס א גוט ווארט אדער הערה פון זיי?
שמואלי: איך האב געזינגען פאר די ירושלימ'ער רב, ער האט געשמייכלט צו מיר... איך האב געזינגען פאר די קרית יואל'ע רב מהר''א, ער האט מיר געגעבן א מחצית השקל און געזאגט אז כ'קען שיין זינגען… איך האב שוין געזינגען פאר ר' חיים לייבוש ראטענבערג שליט''א פון פארשעי, און איך האב שוין געזינגען פאר זיינע ברודער'ס אדמורי''ם מ'קאסאן.
אממ… וואו נאך האביך געזינגען, וואו האביך געזינגען?…
כ'מיין פאר הרב מארגענשטערן פון ארץ ישראל, און פאר אסאך רבי'ס - ווען איך זינג ביי חתונות און ס'קומען אריין רבי'ס… סאו טעקניקלי זינג איך פאר זיי…
•••
אייוועלט: איז שוין געווען אמאל וואס דו האסט זיך צעוויינט אינמיטן זינגען?
שמואלי: יא, ס'איז געווען אמאל וואס כ'האב מיר צעוויינט אינמיטן זינגען. איז אז ס'זענען דא אסאך מענטשן קען עס ווייטער פארן, אבער אז ס'דא ווייניג מענטשן און מ'הערט זיך צו, קען עס זיין אביסל בושות… אבער איך קען מיר נישט העלפן אסאך מאל…
איך האב געזינגען יעצט חנוכה אין ארץ ישראל, איינע פון די נעכט חנוכה בין איך אריבער צו איינעם אינדערהיים וואס איר מאן איז אוועק ל''ג בעומר, און זי האט פינף יתומים אינדערהיים און זי צינדט אליין חנוכה לעכט. ס'איז געווען זייער שווער... אויך איך בין געווען חנוכה אין ארץ ישראל - אויך אוועק פון מיינע קינדערלעך - און כ'האב אויך געצינדן אליינס, און ס'איז מיר אויך געווען שווער... האט מען מיר געזאגט אז דארטן איז דא די אלמנה, האבעך געקלערט לאמיר אריבערגיין דארטן צינדן און איך וועל זינגען מיט די קינדער... איך בין אריבערגעגאנגען, זיי האבן געברענגט מוזיק און ס'איז געווען מורא'דיג עמאשענעל, די מאמע האט מיר געבעטן אז כ'זאל זינגען חשוף, יתומים און אלמנות געוואלד טאטע האב רחמנות... כ'מיין אז אסאך מענטשן האבן געוויינט. איך האב נישט געקענט קוקן אויף קיינעם... איך האב ממש געוויינט… און גארנישט, מ'טרייט עס צו האלטן ווייטער און מ'פארט… מ'טוט די בעסטע וואס מ'קען.
ווען איך זינג אסאך מאל דעם ניגון "שמעתי, שמעתי את תפילתיך… ראיתי, ראיתי את דמעותיך…" ווען איך זינג עס פאר חולים קען איך מיר שטיקן. היינט נאכט בינעך געווען אויף א פארטי האט מען געזינגען פון מיכאל, "אהה צבי גלאנשטיין… רחל'ע מיין רחל'ע מא מא מאם די באשעפער זאל דיר געבן…" געזינגען דא פאר איינעם וואס מ'זאגט אז ער האט נאך אפאר וואכן צום לעבן און ס'איז געווען זייער הארציג… סאו יא כ'האב מיר שוין צעוויינט אינמיטן זינגען.
און איך געדענק נאך אנהייב ווען כ'פלעג זינגען פאר שירה, האב איך געזינגען אמאל אויף א מצווה טאנץ און די אבי הכלה איז געזיצן אין א וויעל טשעיר, ער האט געהאט עי.על.עס. ל''ע, און מ'האט געזינגען "מודה אני אני לפניך…" און ס'איז געווען מורא'דיג הארציג, דענק איך… סאו כן..
•••
אייוועלט: וועלעכע סארט ניגונים שפירסטו זיך די מערסטע באקוועם נאכצוזינגען?
שמואלי: מיט ניגונים וואס כ'קען גוט. כ'האב עס שוין אסאך געזינגען, איך האב עס אויסגעטרעטן…
איך האב ליב אזאלכע ניגונים ווי "שוש אשיש בה'" פון יודל, "רבון רבון כל העולמים…" אזאלכע מינע ניגונים. איך האב אויך ליב שטייטע ניגונים.
די מערסטע פיל איך מיך באקוועם אויף ניגונים וואס איך האב שוין אסאך געזינגען.
אייוועלט: דערצייל עפעס א גוטע פלאפ (בעסער עטליכע..) וואס דו האסט שוין געהאט אין דיין זינגען קארייער?
שמואלי: שוין געהאט אסאך פלאפס... וואס איך געדענק? כ'דארף טראכטן. כ'דארף באמת טראכטן...
וואס הייסט א פלאפ... א פלאפ הייסט ווען איך ווער באמת פארשעמט? ווייל איך פארשעם מיך נישט עכט… ווען איך האב א פלאפ פאר איך ווייטער, חוץ אויב ס'איז א גרויסע ענדינג און מ'דארף ארויפארן… איך געדענק נישט אז כ'זאל נישט אזוי… - איי דאנט קנאו. כ'האב נישט קיין מעמארי…
כ'געדענק אז כ'בין אמאל אנגעקומען צו א חתונה און זיי האבן באשטעלט נאך א זינגער… די חתן האט מיר באשטעלט, און די כלה האט אים באשטעלט. סאו ס'איז געבליבן אז איך גיי זינגען די ערשטע טאנץ און ער גייט זינגען די צווייטע טאנץ…
איי וועסטו פרעגן, וועלכע זינגער? ווילסט דאך אוודאי וויסן וועלכע זינגער ס'איז געווען... די חתונה איז געווען אין לעיקוואד, די שפילער איז געווען מאטי מיללער, און די אנדערע זינגער וואס די כלה האט באשטעלט האט געהייסן 'פליגמאן' איך געדענק נישט זיין ערשטע נאמען - זיין ברודער האט די שיר ושבח קינדער קווייער.
יא. דאס איז נישט קיין פלאפ, דאס איז אזא אורחות אויפן סטעידזש…
לאמיר טראכטן, לאמיר טראכטן... אה! איך האב יעצט געזינגען אין ארץ ישראל, נפתלי קמפה האט געהאט א קאנצערט און ער האט מיר מארח געווען אז כ'זאל זינגען א ניגון, און איך האב געזינגען 'ירא שמים'. די מוזיק הייבט אן די אינטרא טא-רא-רא-רא... און איך וויל אנהייבן 'לעולם…' אבער די שפילער האט געמיינט אז איך בין נאכנישט רעדי, סאו ער האט אנגעהויבן טא-רא-רי-רא-רא-רם נאכאמאל... ער האט אבער געזען אז איך האב אנגעהויבן האט ער געסטאפט, און איך האב געזען אז ער האט אנגעהויבן די אינטרא האב איך געסטאפט… און נאכדעם האבן אונז צוזאמען אנגעפאנגען… דו ווייסטעך.. סאו איך האב געקוקט מאך די אינטארא פאאר...
איי געס דאס איז א פלאפ, באט א פלאפ איז א פלאפ. א פלאפ מאכצעך ביי יעדעם. ס'איז אקעי. א פלאפ איז אקעי…
נאכדעם איז דא זאכן וואס איז נישט קיין פלאפ, ס'איז פלעין נישט פראפעשענאל…
פארגעסן ווערטער איז נישט פראפעשענאל, נישט קיין פלאפ. סאו ס'איז דא אסאך ניגונים וואס איך קען נישט די ווערטער, סאו קען מען זען אז כ'קען נישט די ווערטער… מ'זעט אז איך זינג נישט גוט די ווערטער... - מ'דארף נישט אריינגיין אין די שמועס, לאז עס לויפן…
•••
אייוועלט: מיט וועלכע זינגער וואלסטו געוואלט האבן א דואט, און ס'נאכנישט אויסגעקומען?
שמואלי: איך האב געדארפט האבן א דועט מיט יעקב שוואקי אויף זיין לעיטעסט אלבום, און למעשה איז גארנישט געווארן דערפון.
איך וויל האבן מיט איינעם א דועט, באט איי דאנק טינק אז ס'גייט געשען. איל גולן, כ'ווייס נישט צו דו הערסט אים אמאל אויס. איל גולן איז א מורא'דיגע זינגער, ער האט אזא זיסע שטומע, באט ער זינגט פאר די חיצונים... סאו איך ווייס נישט וואו אונז קעמער אפילו האבן א דועט.
דועטס איז טריקי - עט ליעסט איך קוק עס אזוי אן - א דועט קען מען נישט געבן א ווארף צאם, עני ניגון עני צוויי זינגערס, און פערטיג... ס'דארף האבן א פנים, ס'דארף האבן א כעמיסטרי און יעדער דארף קענען שיינען. אין כדי אז יעדער זאל קענען שיינען מוז די ניגון זיין דייוועירס, ס'מוז זיין הויעך און נידריג, אדער מער קאלערעטור און ווייניגער קאלערעטור, ווייל יעדער שיינט ערגעץ אנדערש. מ'קען נישט אריינפיטן צוויי זינגער אין איין באקס, און דערפאר מוז די ניגון זיין ספעשל.
סאו יא, מ'וועט זען מ'וועט זען. אלל אין גוד טיים…
•••
אייוועלט: וועלכע זינגער קומט גראד ארויף אין קאפ וואס דו אדמייערסט? ווען דו דארפסט ח"ו אפזאגן א דזשאב, צו וועלעכע זינגער וואלסטו געשיקט? כ'מיין, נישט דווקא דיין פעיווערט, נאר ווער האלסטו איז די מערסטע נאנט צו דיין טעיסט?
שמואלי: כ'עדמייער אסאך זינגערס, אבער יעדער איינער אויף א דיפרענט וועג, יעדער אויף א דיפרענט אופן. יעדער האט געברענגט עפעס א דיפרענט פרישקייט.. און, זינגערס זענען נישט אלע אין איין באקס... וויאזוי זאגט ליפא, 'שטייט אין גמרא, כשם שאין פרצופיהן שונות כך… די דעות…' אלס איז דיפרענטס.
און מענטשן ווילן יעדעם לייגן אין א באקס ... זינגערס. בום. אלע זינגערס דארפן פיטן דעם זעלבן באקס... 'ער טוהט אזוי, וואס טוהסטו נישט אזוי? ער מאכט אזוי, מאך דו אויך אזוי…' סאו, א זינגער ווי ליפא שמעלצער איז סאך מער ווי א זינגער. א זינגער ווי מרדכי בן דוד איז אויך סאך מער ווי א זינגער. א זינגער ווי אברהם פריעד, יעקב שוואקי, אייזיק האניג, שלום לעמער, בערי וועבער, יו קנאו.. יעדער ברענגט עפעס אנדערש צום טיש. יעדער האט א אייגנשאפט, און פון יעדעם קען מען זיך עפעס לערנען...
סאו די ווארט עדמייער, עדמייער איז א שטארקע ווארט, באט איך לערן מיך פון יעדן איינעם... אממ, נישט פון יעדן איינעם... -פון זינגערס וואס כ'זעה אז איך קען מיך פון זיי לערנען... באט עדמייער?? וואס הייסט עדמייער?... אויף די ניגונים וואס ער האט? אויף די שטימע וואס ער האט? אויף די אינפלואנס וואס ער האט? אויף די געלט וואס ער מאכט?... מיט וואס עדמייער איך אים?... ער טוהט זיין תפקיד, ער זינגט, און איך טוה מיין תפקיד, און איך זינג...
באט איך לערן זיך פון יעדן, און מ'לערנט זיך פון זיך אליין... איך עדמייער יעדעם. וואס איז שייך צו זאגן...
•••
אייוועלט: נעמסטו אן שבתים דזשאבס? אדער צו זיין בעל תפילה ימים נוראים?
שמואלי: איך נעם אן שבתים דזשאבס, באט איך האב עס נישט ליב צו טון, ס'איז מיר זייער שווער, ספעשעלי אויב האב איך א וואך וואס איך ווייס אז איך וועל דארפן ארבעטן... און שבת, אן קיין מייק איז זייער שווער, באט מ'רופט מיך, און אז ס'קומט אויס אז ס'לוינט זיך פאר מיין פעמילי, עמוישענעלי פיזיקלי און - פיינענטשעלי... דעמאלס גיי איך אוועק זינגען שבתים.
ימים־נוראים האט מען מיך שוין גערופן, איך האב עס אבער נאך קיינמאל נישט געטון. איך האב באקומען אמאל א גרויסע גרויסע אפפער, און איך האב געזאגט ניין. נישט ווייל איך האב נישט געדארפט די געלט, נאר ווייל איך האב מורא געהאט. ווייסטעך דאווענען ימים נוראים, מ'דארף קודם גוט גוט קענען, איך וואלט זייער געוואלט דאווענען צוויי דריי יאר סתם אין עפעס א בית מדרש'ל צו באקומען דעם הרגש דערפון פאר איך גיי עס טון פראפעשענעלי.
באט איך האב דעפענעטלי א געפיל פאר נוסח - איך בין נישט קיין גרויסע חזן, נישט 'חזנות' - 'נוסח'. שיינע נוסח, איי וואד לייק טו קאנסידער מייסעלף א שיינע בעל תפילה, דיסנט, א עוורידזש קאלאראטור - אפשר אביסל אבאוו עוורידזש... און שוין. דער עיקר איז ווארעם. ווארעמקייט.
•••
אייוועלט: אויב עמיצער בעהט אז דו זאלסט זינגען אויף זיינס א ניגון אדער א ישיבה פורים סינגעל/וועדינג סאנג, גייסטו עס טוהן? אדער האסטו געוויסע פאליסי'ס איבער דעם?
פאר דע רייט פרייז, אלמאסט עווריטינג איז פאסיבעל…
•••
