Van my rekenaar...

En hier's ons wraggies alweer aan die einde van dié jaar. Dit voel vir my asof vanjaar nóg vinniger verby gevlieg het as voorafgaande jare. Dalk is dit omdat ons nou permanent in vreemde tye leef, wie weet?

   Ongelukkig was hierdie jaar vir te veel mense hul  annus horribilis  en hopelik is daar planne te maak vir diegene wat hul werk of besighede verloor het. Met die land se uitgebreide werkloosheidskoers wat tot 44,6% in die derde kwartaal gestyg het, beteken dit minstens 12,5 miljoen mense in Suid-Afrika is tans werkloos en blykbaar soek slegs 7,6 miljoen tans aktief na werk . Dinge op die formele werksfront lyk dus maar bedroef.

     Maar... as jy vryskut werk is daar 'n lig voor in jou tonnel en ek is doodseker dis nie 'n trein nie. Vryskutte is bekend daarvoor dat hulle werk uit niks kan genereer en sodoende gereeld 'n paar geldnote in hul beursie kan verseker. 

    Dis waar, weet jy. Soveel mense kan deesdae nie meer

spel nie (dink maar aan al die waard eu rs, skr ui fstukke, h ui l dronke, ens. wat gereeld oor jou rekenaarskerm flits) en nóg minder kan iets amptelik skryf. Wat maak hulle dan? Hulle roep JOU hulp in.

      Sakebriewe, handboeke, toesprake, memorandums, notules, nuusbriewe, boeke, advertensiekopie en proeflees en redigering... noem dit op: enige skryfstuk (met 'n lang Y!) wat geskryf of geredigeer moet word is soos manna uit die hemel vir jou. As jy dus een van daardie mense is wat 'n professionele woordsmid is, is jou finansiële kopsorge dalk effens minder as die gemiddelde mens s'n. 

    Dis geen wonder dat arm mense in die Middeleeue grootliks verhoed was om geletterd te wees: diegene wat die krag van woorde kon annekseer het ál die mag en kennis in pag gehad. 

   Onthou net, woorde kan doodmaak, maar woorde kan ook heel. Jy, as woordsmid, het meer mag as wat jy dalk besef, want jy is in staat om daardie krag van woorde tot jou eie voordeel te benut. Jy kan enigiets skryf, enigiets redigeer. Jy hoef nooit sonder werk te sit nie, want daar sal áltyd 'n aanvraag vir skrywers wees. Dis eintlik die enigste gegewe in ons vinnig-veranderende wêreld.

    So gaan voort en floreer in 2022 en mag dit vir jou 'n goeie skryfjaar wees.

Leoni

2021 – Die jaar wat was

Vanjaar was nogal ‘n interessante jaar op die skrywersfront. Ons kyk na ‘n paar hoogtepunte:

'n Reuse lans is vir joernalistieke vryheid gebreek met die toekenning van die  2021 Nobelprys vir Vrede  aan twee joernaliste, Maria Ressa en Dmitri Muratov, vir hul pogings om vryheid van uitdrukking te beskerm, wat 'n voorwaarde vir demokrasie en blywende vrede is. Die twee ontvang die Vredesprys vir hul moedige stryd om vryheid van uitdrukking te bevorder in die Filippyne en Rusland. Terselfdertyd is hulle verteenwoordigers van alle joernaliste wat vir hierdie ideaal opstaan ??in 'n wêreld waarin demokrasie en persvryheid toenemend ongunstige toestande in die gesig staar.

---0---0---0---0---0---

Die  South African Freelancers Association (Safrea)  het sy 2019/2020 Tariewe Opname vrygestel wat interessante neigings – en ’n paar verrassings – in hierdie steeds groeiende bedryf uitlig.

   Jude Mathurine, ‘n joernalistieke dosent, en Curwyn Mapaling, ‘n kliniese sielkundige en albei Safrea-lede, het die vierde jaarlikse opname geskryf. Hier is van hul belangrikste bevindinge:

     ’n Derde van diegene wat ondervra is, verdien minder as R10 000 per maand. Daar was egter 'n paar – gewoonlik diegene met jare se ondervinding – wat 'n maandelikse inkomste van meer as R110 000 gerapporteer het.

     Grafiese ontwerp was die top primêre spesialisasie in 2019, en proeflees die volgende gewildste. Daarteenoor neem die gewildheid van joernalistiek as 'n vryskutspesialisasie vinnig af in die lig van 'n krisis in tradisionele mediavolhoubaarheid.

      Ten spyte van die toename in aanlyn werksoektogte en toepassings, verdien slegs 'n klein fraksie (sowat 3%) hul primêre inkomste uit aanlynmarkte soos Fiverr en Upwork.

Aanlyn en digitaal bied die meeste werksgeleenthede, en korporatiewe kliënte is verantwoordelik vir 30% van alle inkomste.

     Bogenoemde is slegs ‘n paar aspekte uit die lywige verslag. Indien jy die volledige verslag wil lees, kan jy  hier  ‘n gratis kopie gaan aflaai.

---0---0---0---0---0---

     Dit was 'n besonder somber jaar vir joernalistiek. Die  Committee for the Protection of Journalists (CPJ)  se 2021-sensus het bevind dat die aantal joernaliste wat vir hul werk tronk toe gestuur is, 'n nuwe wêreldrekord van 293 bereik het, teenoor 280 in 2020. Minstens 24 joernaliste is vermoor weens hul dekking tot dusver vanjaar; 18 ander het in onduidelike omstandighede gesterf.  

     China bly vir die derde agtereenvolgende jaar die land wat joernaliste die swakste behandel, met 50 agter tralies. Mianmar het tot die tweede plek gestyg ná die media-onderdrukking wat gevolg het op sy militêre staatsgreep op 1 Februarie. Egipte, Viëtnam en Wit-Rusland het onderskeidelik die top vyf afgerond.

---0---0---0---0---0---

Die gesogte  Booker-prys  is aan die Suid-Afrikaanse skrywer Damon Galgut vir sy roman  The Promise toegeken.

“Ek is regtig innig, nederig dankbaar hiervoor,” het die 57-jarige Galgut gesê toe hy die gesogte Britse toekenning by ? seremonie in Londen ontvang het.    

     Galgut het skrywers van onder meer Sri Lanka, Brittanje en die VSA uitgestof om met die toekenning weg te stap.

Maya Jasanoff, voorsitter van vanjaar se beoordelaarspaneel, het  The Promise  uitgesonder vir “ongelooflike oorspronklikheid” en ? roman met “historiese en metaforiese betekenis”.